افزایش خیرهکننده ارزش انویدیا و تبدیلشدن آن به باارزشترین شرکت جهان، همزمان یک پرسش نگرانکننده را در ذهن سرمایهگذاران ایجاد کرده است: چه میزان از این رشد رکوردشکن به تأمین مالی مشتریان خود این شرکت وابسته است؟ انویدیا که اکنون ارزشی بیش از 4 تریلیون دلار دارد، طراح تراشههای اختصاصی و نرمافزارهایی است که ستون فقرات سامانههای هوش مصنوعی را شکل میدهند؛ از دیتاسنترهایی که ChatGPT را میزبانی میکنند گرفته تا مراکز ملی پردازش هوش مصنوعی.
با این حال، پشت این مقیاس عظیم، شبکهای پیچیده از سرمایهگذاریها قرار دارد که منتقدان معتقدند شباهت زیادی به «تأمین مالی فروشنده» دارد؛ روشی که در آن یک شرکت به مشتریان خود وام میدهد تا همان پول را صرف خرید محصولات همان شرکت کنند.
تأمین مالی مشتریان انویدیا
نگرانی اصلی بر جریانهای مالی چرخهای میان انویدیا و شرکتهایی متمرکز است که وابستگی شدیدی به تراشههای این غول فناوری دارند. انویدیا متعهد شده که طی دهه آینده، سالانه 10 میلیارد دلار در OpenAI سرمایهگذاری کند؛ سرمایهای که بخش عمده آن صرف خرید سختافزارهای تولیدی خود این شرکت خواهد شد. علاوه بر این، شرکت توافقهایی با CoreWeave، ارائهدهنده خدمات ابری هوش مصنوعی که عملاً دسترسی به تراشههای انویدیا را اجاره یا بازفروش میکند، تنظیم کرده است؛ در حالی که همزمان از پشتیبانی مالی نیز بهرهمند میشود.
در این میان، مقایسههایی با Lucent Technologies مطرح شده است؛ تأمینکننده سابق تجهیزات مخابراتی که در اواخر دهه 1990 میلادی پس از استفاده از سازوکارهای مشابه برای افزایش فروش، دچار فروپاشی شد. انویدیا هرگونه شباهت را بهطور قاطع رد کرده است. این شرکت در یادداشتی داخلی که به بیرون درز کرده، اعلام کرد که «برای رشد درآمد خود به ترتیبات تأمین مالی فروشنده متکی نیست».
با وجود این تکذیبها، تردید در میان سرمایهگذاران بلندمدت همچنان پابرجاست. جیمز اندرسون، سرمایهگذار برجسته حوزه فناوری، امسال در گفتوگو با نشریه The Guardian گفته که توافق با OpenAI «دلیل بیشتری برای نگرانی نسبت به گذشته ایجاد میکند».
ابعاد تعهداتی که زیربنای اکوسیستم هوش مصنوعی را شکل میدهند، بسیار عظیم است. OpenAI بهتنهایی حدود 1.4 تریلیون دلار روی توان محاسباتی شرطبندی کرده که بخش بزرگی از آن بر زیرساخت انویدیا بنا شده است. این شرکت استدلال میکند که پیوندهای سرمایهگذاری انویدیا و AMD با هدف همراستاکردن مشوقها و تسریع روند استقرار فناوری ایجاد شدهاند، نه برای وابستهسازی مشتریان. مایکل اینتراتور، مدیرعامل CoreWeave، نیز این ساختار را پاسخی واقعگرایانه به «تغییر خشونتآمیز عرضه و تقاضا» توصیف کرده است.
تحلیلگران صنعت هشدار میدهند که میزان درگیری مالی انویدیا ممکن است بازتابی از اقتصاد کلان هوش مصنوعی باشد، نه دستکاری حسابداری؛ چراکه آینده مالی این شرکت تا حد زیادی به تداوم سرعت پذیرش هوش مصنوعی وابسته است و اینکه مشتریانی مانند OpenAI، آنتروپیک و CoreWeave میتوانند از نظر مالی پایدار بمانند یا نه. در صورتی که درآمد این شرکتها کاهش یابد، انویدیا ممکن است ناچار به شناسایی کاهش ارزش سرمایهگذاریهای سهامی خود و مطالبات وصولنشده شود.
فراتر از این توافقها، انویدیا از ابزارهایی موسوم به شرکتهای با هدف خاص یا SPV برای ساختاردهی سرمایهگذاریها استفاده کرده است؛ از جمله یک صندوق 2 میلیارد دلار مرتبط با شرکت xAI متعلق به ایلان ماسک که عواید آن برای خرید تراشه اختصاص داده شده است.
این سازوکارها باعث شدهاند مقایسههایی با Enron نیز مطرح شود؛ شرکتی که پیش از فروپاشی در سال 2001 میلادی از SPVها برای پنهانکردن بدهی و بزرگنمایی سود استفاده میکرد. انویدیا هرگونه شباهت را رد کرده و تأکید دارد که گزارشدهی مالیاش «کامل و شفاف» است و «از نهادهای با هدف خاص برای پنهانسازی بدهی یا افزایش ساختگی درآمد استفاده نمیکند».
در کنار این موارد، انویدیا قراردادهای بزرگ اما نسبتاً مبهمی با دولتها نیز امضا کرده است؛ ازجمله با کره جنوبی و عربستان سعودی که متعهد به استقرار صدها هزار تراشه بلکول این شرکت شدهاند. انویدیا برخی جزئیات را افشا کرده است؛ برای مثال، تخمین زده میشود حدود 260000 تراشه به خریداران کره جنوبی اختصاص یابد، اما ارزش مالی این قراردادها اعلام نشده است. استارتاپ هوش مصنوعی Humain که با حمایت دولت عربستان فعالیت میکند نیز برنامه خرید تا سقف 600000 تراشه را اعلام کرده، بدون آنکه زمانبندی یا قیمتگذاری مشخصی ارائه دهد.
کولت کرس (Colette Kress)، مدیر مالی انویدیا، در ماه دسامبر به سرمایهگذاران گفته که این شرکت نشانهای از شکلگیری حباب هوش مصنوعی نمیبیند و پیشبینی کرده است که طی دهه آینده، فرصتهای تجاری به ارزش تریلیونها دلار ایجاد خواهد شد. در حال حاضر، بازارها نیز ظاهراً با این دیدگاه همراه هستند. با این حال، ساختارهای زیربنایی که انویدیا را به این صعود تریلیون دلاری رساندهاند، ممکن است در آینده آزمونی جدی را رقم بزنند؛ آزمونی که مشخص میکند موفقیت این شرکت بر پایهای محکم بنا شده یا بر همان الگوهای تأمین مالی مشتریان چرخهای استوار است که در دورههای پیشین تاریخ فناوری، دردسرساز شدند.
اولین باشید که نظر می دهید