شرکت Valve بار دیگر جایگزینی برای پلی‌استیشن و ایکس‌باکس معرفی کرده است؛ محصولی که همچنان استیم ماشین (Steam Machine) نام دارد. هدف این پروژه ارائه یک کامپیوتر لینوکسی متن‌باز برای استفاده در اتاق نشیمن است؛ جایگزینی برای کنسول‌های انحصاری که تنها از بازی‌های محدود و خاص پشتیبانی می‌کنند.
اما تفاوت اصلی استیم ماشین جدید با نسل قبلی آن در یک نکته کلیدی نهفته است؛ Valve این بار منتظر پشتیبانی توسعه‌دهندگان نمانده است. این شرکت طی یک دهه گذشته زیرساختی را ایجاد کرده که امکان اجرای گسترده بازی‌های کامپیوتر را از همان روز نخست فراهم می‌کند. در فاصله تنها چند مایلی از مقر جهانی مایکروسافت، Valve با یک راهکار به‌ظاهر ساده اما هوشمندانه قصد دارد کاربران ایکس‌باکس و ویندوز را به سمت خود جذب کند؛ کافی است اجازه دهد بازیکنان فقط بازی کنند.
Steam Machine؛ تجربه‌ای ساده اما کنسولی برای تمام کاربران
استیم ماشین یک کنسول بازی واقعی است. از لحظه‌ای که دکمه کنترلر بی‌سیم جدید و قدرتمند آن را فشار می‌دهید، همان رفتار آشنا و مورد انتظار شما از یک کنسول را ارائه می‌کند. این دستگاه از طریق فرمان‌های HDMI تلویزیون را به‌طور خودکار روشن می‌کند؛ قابلیتی که به گفته یکی از مهندسان Valve با ده‌ها مدل مختلف تجهیزات صوتی و تصویری خانگی در یک انبار مخصوص آزمایش شده است. همچنین می‌توانید آخرین بازی خود را دقیقاً از همان نقطه‌ای که متوقف شده بود ادامه دهید یا بازی‌های جدید را از فروشگاه داخلی آن به‌راحتی خریداری کنید.
در این دستگاه هرگز دسکتاپ یا خط فرمان را مشاهده نخواهید کرد مگر آنکه خودتان به‌دنبال آن بگردید؛ همه چیز تنها با حرکات آنالوگ و دکمه‌های کنترلر قابل پیمایش است. این همان تجربه‌ای است که از نینتندو، پلی‌استیشن و ایکس‌باکس دریافت می‌کنیم؛ تجربه‌ای که کامپیوترهای ویندوزی تاکنون نتوانسته‌اند به آن سطح از سادگی برسند. اما اکنون نظریه جدید این است که کامپیوتر بهترین بستر اجرای بازی‌ها به شمار می‌آید؛ نه به دلیل سخت‌افزار، بلکه به خاطر برنامه‌ای از Valve که در ابتدا با استقبال منفی مواجه شد.
مشخصات فنی استیم ماشین
مشخصهجزئیاتپردازنده (CPU)AMD 6-core Zen 4 x86، حداکثر فرکانس 4.8 گیگاهرتز، توان طراحی حرارتی 30 واتپردازنده گرافیکی (GPU)AMD RDNA3 نیمه‌اختصاصی با 28 واحد محاسباتی، 8 گیگابایت حافظه GDDR6، حداکثر فرکانس پایدار 2.45 گیگاهرتز، توان طراحی حرارتی 110 واتحافظه رم (RAM)16 گیگابایت DDR5 از نوع SO-DIMMحافظه ذخیره‌سازیمدل‌های 512 گیگابایت یا 2 ترابایت، اسلات کارت microSDمنبع تغذیهداخلی 300 واتابعاد (طول × عرض × ارتفاع)162.4 × 156 × 152 میلی‌متر / 6.39 × 6.14 × 5.98 اینچدرگاه‌هاDisplayPort 1.4، HDMI 2.0، اترنت 1 گیگابیت بر ثانیه، USB Type-C 3.2 Gen 2، دو درگاه USB Type-A Gen 3 (جلو)، دو درگاه USB Type-A Gen 2 (عقب)اتصالاتWi-Fi 6E، آنتن اختصاصی بلوتوث؛ رادیو داخلی 2.4 گیگاهرتز برای استیم کنترلرکنترلراستیم کنترلر (به‌صورت اختیاری در بسته‌بندی)سیستم‌عاملSteamOS
آغاز تحول Valve از سال 2004
در سال 2004، برای اجرای Half-Life 2 بازیکنان مجبور بودند پلتفرم توزیع دیجیتال جدید Valve با نام Steam را نصب کنند. بسیاری آن را نوعی محدودیت یا DRM غیرضروری می‌دانستند که کاربران را به خاطر کارهایی که شاید در آینده انجام دهند یا ندهند، مجازات می‌کند.
اما استیم به مرور به ساده‌ترین و مطمئن‌ترین روش برای یافتن، خرید، سازمان‌دهی و اجرای مجموعه بازی‌ها تبدیل شد. همین تحول Valve را از یک توسعه‌دهنده موفق بازی به مالک یک اکوسیستم کامل گیمینگ تبدیل کرد. امروزه استیم بیش از 100,000 عنوان از تقریباً تمامی ناشران مطرح دارد؛ مجموعه‌ای عظیم شامل بازی‌های AAA و مستقل که اغلب با تخفیف‌های مداوم قابل خرید هستند.
با بیش از 30 میلیون بازیکن فعال در هر لحظه، نفوذ این پلتفرم چنان گسترده شده که حتی مایکروسافت و سونی نیز توان مقاومت در برابر آن را ندارند؛ اکنون می‌توان بازی‌هایی مانند Halo، God of War، Spider-Man و بسیاری دیگر از انحصاری‌های سابق کنسول‌ها را در استیم و در نتیجه روی استیم ماشین اجرا کرد. یکی از مدیران سابق سونی اخیراً گفته است که عرضه بازی‌ها برای ویندوز «تقریباً شبیه چاپ پول» است.
سیستم‌عاملی برای بازی بدون دردسر
با این وجود، موفقیت استیم به‌تنهایی نمی‌توانست تجربه اجرای بازی‌های کامپیوتر در اتاق نشیمن را بدون درگیری با تنظیمات، خطاها یا کنترل‌های پیچیده فراهم کند. Valve این مشکل را با تبدیل استیم به یک سیستم‌عامل کامل برطرف کرده است؛ سیستمی که بازی‌های ویندوز را فریب می‌دهد تا گمان کنند روی ویندوز اما بدون مشکلات رایج آن در حال اجرا هستند. حالا کافی است دکمه پاور را فشار دهید تا بازی متوقف شود و بعداً از همان نقطه ادامه پیدا کند.
فرصتی بی‌سابقه برای دگرگونی کنسول‌ها
اکنون در دوران بی‌سابقه‌ای زندگی می‌کنیم؛ قیمت PS5 نسبت به پنج سال قبل 100 دلار افزایش یافته و Xbox Series X نیز 150 دلار گران‌تر شده است. مایکروسافت که از کاهش فروش نگران است، هر سخت‌افزاری را «ایکس‌باکس» می‌نامد تا شاید کاربران بیشتری جذب کند؛ تلاشی که تاکنون ناکام مانده است.
کنسول‌ها در آستانه تحول قرار دارند و مایکروسافت در حال حاضر ضعیف‌ترین حلقه زنجیر است؛ این شرکت با لغو پروژه‌ها، تعطیلی استودیوها و اخراج هزاران کارمند تلاش می‌کند تا از هواداران باقی‌مانده خود سود 30 درصدی کسب کند. در همین زمان، مایکروسافت راهکاری تازه را نیز در پیش گرفته، ترکیب سخت‌افزار کامپیوتر با فروشگاه و انعطاف مشابه کامپیوتر برای بازی روی دستگاه‌های مختلف؛ اما در این مسیر، Valve کیلومترها جلوتر است.
از شکست نخست تا بازگشت با برنامه‌ای بلندمدت
پس از شکست نسل اول استیم ماشین، Valve هرگز از ایده خود دست نکشید. این شرکت بیش از یک دهه به‌صورت بی‌سر و صدا روی سیستم‌عامل لینوکسی خود یعنی SteamOS کار کرد. به‌جای تلاش برای متقاعد کردن توسعه‌دهندگان جهت ساخت نسخه لینوکسی بازی‌ها، Valve راهی یافت تا بازی‌های ویندوز روی لینوکس اجرا شوند. این شرکت سرمایه‌گذاری سنگینی روی لایه سازگاری Proton انجام داد که بر پایه پروژه Wine توسعه یافت؛ همچنین روش‌هایی برای ترجمه رابط‌های گرافیکی مایکروسافت به لینوکس ایجاد کرد.
در نهایت در سال 2022 اولین ثمره این تلاش‌ها نمایان شد؛ استیم دک اولین کنسول دستی که بازی‌های ویندوز را به‌طور واقعی قابل‌حمل کرد. هرچند در ابتدا دستگاهی پر از باگ و ناپایدار بود، اما با گذشت هفته‌ها و ماه‌ها به محصولی قابل‌اعتماد تبدیل شد که کتابخانه عظیمی از بازی‌های ویندوز را با سهولت اجرا می‌کرد.
تجربه‌ای در حد نینتندو سوئیچ
به گفته لارنس یانگ از طراحان شرکت Valve، یکی از قهرمانان گمنام این پروژه تیمی بود که روی Proton کار کرد. استیم دک به نزدیک‌ترین تجربه ممکن نسبت به نینتندو سوئیچ تبدیل شده؛ جایی که برای دانلود، بازی یا خواباندن دستگاه تنها کافی است یک دکمه را فشار دهید و مطمئن باشید با فشردن دوباره آن همه چیز دقیقاً همان‌گونه ادامه می‌یابد. به‌طور کلی، بازی در این دستگاه بسیار ساده‌تر و کم‌دردسرتر از کامپیوتر ویندوزی است (هرچند هنوز برخی بازی‌ها اجرا نمی‌شوند).
استیم دک هنوز به محصولی محبوب تبدیل نشده؛ فروش آن تنها به چند میلیون واحد می‌رسد و احتمالاً از نینتندو سوییچ 2 تازه‌معرفی‌شده نیز عقب‌تر است، اما بالاخره غول خوابیده‌ای به نام مایکروسافت را وادار به واکنش کرد. این شرکت نسخه‌ای تازه از ویندوز را برای دستگاه‌های دستی تغییر داده است. تاکنون این اقدام بیش از هر چیز فاصله‌ی Valve با رقبا را نشان داده؛ در آزمایش‌های جانبی، لینوکس اکنون بازی‌های ویندوزی را بهتر از خود ویندوز اجرا می‌کند.
چه چیزی Valve را به موفقیت می‌رساند
فرمول کنسول محبوب برای همه روشن است؛ جعبه‌ای که بازی‌ها را به‌وضوح بهتر از نسل پیش نمایش دهد، قیمتی در دسترس داشته باشد و اجرای بازی‌ها را ساده و بی‌دردسر کند. Valve اعتراف می‌کند استیم ماشین‌های اولیه از این الگو فاصله داشتند. پیر-لوپ گریفه، مهندس نرم‌افزار باسابقه‌ی Valve می‌گوید: «آن پروژه آن‌طور که انتظار داشتیم باید پیش نرفت.»
با این حال، شرکت همچنان معتقد است می‌تواند با ترکیب بهترین بخش‌های کامپیوتر و کنسول، از نسل فعلی عبور کند. یازن الدحیات، مهندس سخت‌افزار Valve توضیح می‌دهد: «هدف ما ساده‌ترین تجربه‌ی بازی کامپیوتر برای مشتریان است.»
استیم ماشین جدید با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و طراحی مدرن، حتی از کنسول‌های مطرحی مانند پلی‌استیشن و نینتندو نیز جلوتر و به‌روزتر ظاهر شده است؛ سیستم‌عامل، بازی‌ها و ذخیره‌سازی ابری همه در پس‌زمینه به‌روزرسانی می‌شوند تا بازی همیشه آماده‌ی اجرا باشد. نوار نورانی RGB روی دستگاه پیشرفت این به‌روزرسانی‌ها را حتی در حالت خاموشی تلویزیون نمایش می‌دهد.
کنترلر تازه Valve
Valve بالاخره گیم‌پدی ساخت که حس خوبی منتقل می‌کند؛ دیگر خبری از کنترلر برجسته‌ی تک‌آنالوگ 10 سال پیش نیست. استیم کنترلر جدید قابلیت شخصی‌سازی بی‌نظیری دارد؛ با دانلود پروفایل‌های جامعه می‌توان بازی‌های کیبوردمحور را با همان سرعت موس اجرا کرد.
عملکرد و قیمت؛ چالش اصلی
استیم ماشین وعده‌ی عملکردی شش برابر استیم دک را می‌دهد؛ در نمایش خصوصی، بازی Cyberpunk 2077 با تنظیماتی مشابه پلی‌استیشن 5 پرو و حتی فراتر، روی تلویزیون 4K اجرا شد. شرکت Valve تضمین می‌کند که بازی‌ها با وضوح 4K و نرخ فریم 60، با بهره‌گیری از فناوری FSR به‌صورت روان و با کیفیت بالا اجرا شوند.
مهم‌ترین بخش هر کنسول، برچسب قیمت است و والو سیگنال می‌دهد که ممکن است در این زمینه برنده نباشد. مایکروسافت و سونی همواره سخت‌افزار را با زیان می‌فروشند و سود را از فروش بازی جبران می‌کنند؛ Valve نیز احتمالاً با استیم دک اولیه همین راه را رفته و قیمت 399 دلاری آن را «دردناک اما حیاتی» توصیف کرده است.
در پاسخ به پرسش درباره‌ی قیمت استیم ماشین، Valve می‌گوید: «قیمت این دستگاه با کامپیوتر هم‌رده‌ی خود قابل مقایسه است.» این جمله لزوماً بد نیست؛ چون Valve از قطعات 2022 و 2023 شرکت AMD استفاده کرده و پورت‌های USB و HDMI نسل آخر را به کار نبرده است. با این حال، احتمال قیمت 1000 دلار یا بیشتر وجود دارد؛ زیرا کامپیوترهای مشابه با این پردازنده‌ی گرافیکی همین محدوده را دارند.
اگر قیمت نهایی تنها کمی از 750 دلار پلی‌استیشن 5 پرو بالاتر باشد، فشار چندانی به سونی و مایکروسافت وارد نمی‌شود؛ همانند استیم دک، این دستگاه نیز ممکن است جایگزینی باقی بماند که سال‌ها طول می‌کشد تا وارد جریان اصلی شود. حتی با افزایش قیمت سونی و آزمایش مایکروسافت برای کنسول 1000 دلاری، بسیاری از کاربرانی که به 500 دلار یا کمتر عادت دارند، منصرف خواهند شد. درست وقتی فکر می‌کردیم جنگ کنسول‌ها تمام شده، Valve ممکن است نبرد را دوباره زنده کند.
اولین باشید که نظر می دهید