در پی اعلام خبر رفع فیلتر پلتفرم «یوتیوب» (YouTube) برای دانشجویان دانشگاه تهران، مقام مسئولی در وزارت علوم از احتمال تسری این دسترسی به تمامی دانشگاه‌های کشور خبر داد. این اقدام که از سوی وزارت علوم با هدف تسهیل دسترسی به منابع آموزشی صورت گرفته، بلافاصله با موجی از انتقادها از سوی کارشناسان و فعالان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات مواجه شده است که آن را مصداق «اینترنت طبقاتی» و تبعیض در دسترسی به اطلاعات می‌دانند.
بر اساس پیگیری‌ها، «مهدی اثنی عشری»، رئیس مرکز فاوای دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، اعلام کرد که با توجه به تأثیر «یوتیوب» در آموزش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (عتف)، درخواست کرده است که این بستر حداقل برای جامعه آموزش عالی رفع فیلتر شود.
او درباره این موضوع افزود: «از همین رو تمام دانشگاه‌ها و دستگاه‌های تابعه برای رفع فیلتر معرفی شده‌اند؛ اما رفع فیلتر توسط شرکت زیرساخت انجام می‌شود و ما در اولویت‌بندی نقشی نداریم. این مسئله به مرور بایستی برای همه دانشگاه‌ها اجرا شود.» بااین‌حال، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرد که هیچ مصوبه یا ابلاغیه‌ای تحت عنوان «اینترنت طبقاتی» در وزارت ارتباطات به تصویب نرسیده است.
جنجال اینترنت طبقاتی؛ حق عمومی یا امتیاز ویژه؟
با وجود توجیه آموزشی، فعالان صنعت فاوا، کنشگران حوزه اینترنت و متخصصان ارتباطات، اعطای دسترسی آزاد به «یوتیوب» برای یک قشر خاص را تبعیض‌آمیز و خطرناک ارزیابی می‌کنند. آن‌ها اعتقاد دارند که این اقدام، نه‌تنها مطالبه عمومی برای اینترنت آزاد را برآورده نمی‌کند، بلکه یک حق عمومی را به یک امتیاز سهمیه‌بندی شده تبدیل کرده و به عادی‌سازی محدودیت‌ها منجر می‌شود.
منتقدان تأکید می‌کنند که «یوتیوب» ابزاری حیاتی برای کسب دانش و مهارت‌آموزی است و محدود کردن دسترسی، نه‌تنها به دانشجو، بلکه به افراد زیادی که خارج از دانشگاه تحصیل یا کار می‌کنند، آسیب می‌زند و خلاف عدالت آموزشی است. علاوه‌برآن، کارشناسان اعتقاد دارند هنگامی که مسئولان و اقشار مورد نیاز دسترسی آزاد دارند، انگیزه برای رفع فیلترینگ سراسری کاهش پیدا می‌کند و فیلترینگ برای عموم مردم دائمی‌تر می‌شود.
از نظر منتقدان، این راهبرد منطقی نیست که یک فرد در دوران دانشجویی نیازمند این منبع باشد؛ اما پس از فارغ‌التحصیلی یا در صورت قطع همکاری استاد از دانشگاه، دیگر احتیاجی به دسترسی به دانش و منابع جهانی نداشته باشد. طرح «اینترنت طبقاتی» حتی بین خود دانشجویان تبعیض ایجاد می‌کند؛ به‌نحوی که دانشجوی یک دانشگاه خاص حق دسترسی دارد، درحالی‌که دانشجوی دانشگاهی دیگر از آن محروم است.
در پایان، متخصصان هشدار می‌دهند که این رویکرد، در هر شکلی که اجرا شود، صرفاً نشانه‌ای از تبعیض و بی‌اعتمادی به مردم بوده و راه‌حل واقعی، بازگرداندن اینترنت آزاد و برابر برای تمام شهروندان ایران است. لطفاً نظرات خود را درباره رفع فیلتر «یوتیوب» برای تمام دانشگاه‌های کشور، با ما به اشتراک بگذارید.
اولین باشید که نظر می دهید