ایلان ماسک در اظهارنظری که دوباره تنش‌ها در صنعت هوش مصنوعی را شعله‌ور کرده، اعلام کرد که OpenAI آماده است تا «مایکروسافت را زنده‌زنده بخورد»؛ درست زمانی که ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، از ادغام کامل GPT-5 در سراسر اکوسیستم این شرکت خبر داد.
این اظهار نظر کمی پس از رونمایی OpenAI از پیشرفته‌ترین مدل خود، یعنی GPT-5، مطرح شد؛ مدلی که نادلا آن را نقطه عطفی در قابلیت‌های استدلال، کدنویسی و مکالمه توصیف کرد. مایکروسافت، با وجود آنکه یکی از بزرگ‌ترین حامیان OpenAI به شمار می‌رود، اکنون با شرایطی پیچیده مواجه است و باید میان حمایت از شریک هوش مصنوعی خود و مقابله با رقابت روبه‌رشد شرکت xAI ماسک و مدل‌های در حال پیشرفت گروک تعادل برقرار کند.
ایلان ماسک علیه OpenAI و نبرد بر سر GPT-5
ماسک در پاسخ به پست نادلا تأکید کرد که OpenAI در مسیر «بلعیدن مایکروسافت» قرار دارد، حتی با وجود آنکه مایکروسافت نقش زیرساختی مهمی در اجرای GPT-5 ایفا می‌کند. او پا را فراتر گذاشت و مدعی شد مدل Grok 4 Heavy شرکت xAI دو هفته پیش از GPT-5 از نظر هوش برتری یافته است و افزود: «G4H همین حالا خیلی بهتر است. بگذارید این موضوع در ذهنتان جا بیفتد.» ماسک همچنین از گروک 5 خبر داد که قرار است تا پایان سال 2025 منتشر شود و آن را «به‌شدت خارق‌العاده» توصیف کرد.
اظهارات تحریک‌آمیز ماسک احتمالاً ناشی از نگرانی فزاینده اوست که پیشرفت سریع OpenAI در نهایت ممکن است جایگاه استراتژیک مایکروسافت را تضعیف کند؛ حتی با وجود ادامه میزبانی و سرمایه‌گذاری این شرکت بر روی مدل‌های هوش مصنوعی. افزایش ارزش‌گذاری OpenAI، گسترش منابع محاسباتی و گزارش‌هایی درباره مذاکره برای کاهش سهم درآمد مایکروسافت، همگی نشانه‌هایی از تغییر توازن قدرت در این همکاری هستند. به نظر می‌رسد ماسک با این گفته می‌خواهد بر کاهش نفوذ مایکروسافت بر نهادی مستقل و قدرتمندتر از گذشته تأکید کند.
علاوه بر این، منظور او ممکن است است باشد که مایکروسافت بیش‌ازحد به نقشه راه OpenAI برای پیشبرد نوآوری در محصولات خود وابسته شده؛ موضوعی که می‌تواند در صورت تمایل OpenAI به استقلال بیشتر یا انتقال به زیرساخت ابری اختصاصی، این شرکت را در موقعیت آسیب‌پذیری قرار دهد. این اظهارنظر، هم جنبه هشدار دارد و هم طعنه‌آمیز است؛ پیامی که می‌گوید اگرچه مایکروسافت به ارتقای OpenAI کمک کرده، اما اکنون ممکن است برای مهار یا پیشی‌گرفتن از دستاوردهای خودش دچار مشکل شود.
جالب آنکه ماسک همیشه منتقد سرسخت OpenAI نبوده است. او در سال 2015 یکی از بنیان‌گذاران این شرکت به همراه سم آلتمن و دیگران بود و وعده‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بزرگی برای هدایت هوش مصنوعی به سمت منافع بشری داد. اما در سال 2025 داستان تغییر کرده است. ماسک در سال 2018 به دلیل اختلافات و آنچه بعدها «خیانت به مأموریت باز» OpenAI نامید، از هیئت‌مدیره کناره‌گیری کرد. ایلان ماسک حتی در سال 2018 تلاش کرد که OpenAI، شرکت خالق ChatGPT را تصاحب کند؛ اما شکست خورد. اکنون، ایلان ماسک از اینکه OpenAI بعد از رفتنش موفق شده، خشمگین است. او در جایگاه رهبر رقیب OpenAI، یعنی xAI، نه‌تنها رقابت می‌کند، بلکه به‌طور علنی علیه پروژه‌ای که خود پایه‌گذاری کرده بود موضع می‌گیرد.
ساتیا نادلا در پستی در شبکه X (توییتر سابق) GPT-5 را «توانمندترین مدل تاکنون» توصیف کرد و از ادغام آن در محصولات شاخص هوش مصنوعی مایکروسافت، از جمله Microsoft 365 Copilot، GitHub Copilot و Azure AI Foundry خبر داد. او بر توانایی‌های بهبود یافته استدلال، عملکرد سریع‌تر و قابلیت اطمینان بیشتر این مدل در پاسخ به درخواست‌های پیچیده تأکید کرد. نکته قابل‌توجه این است که GPT-5 امکان دسترسی عمومی به قابلیت Test-Time Compute را معرفی کرده؛ فناوری که در طول پردازش، منابع محاسباتی بیشتری را به صورت پویا تخصیص می‌دهد تا کیفیت خروجی را در زمان واقعی بهبود دهد.
مایکروسافت که از ابتدای همکاری خود با OpenAI تاکنون 13 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است، همچنان روی مدل‌های GPT به عنوان موتور اصلی تحول هوش مصنوعی خود حساب می‌کند. از مجموعه ابزارهای بهره‌وری گرفته تا سرویس‌های ابری، نادلا GPT-5 را جهشی بنیادین دانست که نوآوری را برای کسب‌وکارها و توسعه‌دهندگان تسریع خواهد کرد. استراتژی این شرکت بر تعبیه هوش مصنوعی مولد پیشرفته در تمام لایه‌های اکوسیستمش متمرکز شده و GPT-5 را به یک نقطه عطف تجاری و پایه‌ای برای چشم‌انداز آینده مایکروسافت بدل می‌کند.
رقابت غول‌های هوش مصنوعی در مسیر برخورد
با پیشرفت گروک توسط xAI و توسعه GPT توسط OpenAI، رقابت دیگر تنها محدود به برتری فنی نیست، بلکه حوزه‌هایی مانند زیرساخت ابری، ابزارهای سازمانی و برداشت عمومی را نیز شامل می‌شود. مطالعه‌ای از MIT در سال 2023 نشان داد که تنوع در اکوسیستم‌های هوش مصنوعی برای جلوگیری از وابستگی به یک عرضه‌کننده واحد حیاتی است؛ چالشی که هم‌اکنون مایکروسافت و شرکایش با آن روبه‌رو هستند.
این چشم‌انداز در حال تحول، نگرانی‌های ضدانحصاری را نیز برانگیخته، زیرا نهادهای نظارتی بیش از پیش اتحادهای قدرتمند هوش مصنوعی را به دلیل احتمال رفتارهای انحصارگرایانه زیر ذره‌بین می‌برند. هم‌زمان، شرکت‌ها مجبور به انتخاب یک طرف می‌شوند یا در خطر عقب ماندن قرار می‌گیرند، زیرا سرعت نوآوری نیازمند هماهنگی نزدیک‌تر با یکی از ارائه‌دهندگان اصلی است.
چه این رقابت به اختلال بزرگ در بازار منجر شود یا به همکاری عمیق‌تر، یک نکته روشن است: نبرد برای برتری در هوش مصنوعی با سرعتی فزاینده ادامه دارد و مرز بین شریک و رقیب بیش از هر زمان دیگری مبهم شده است.