سیستم‌های ناوبری ماهواره‌ای نقش حیاتی در زندگی روزمره و عملیات استراتژیک ایفا می‌کنند. از مسیریابی در گوشی‌های هوشمند گرفته تا هدایت موشک‌ها، دقت و دسترسی به این سیستم‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. سال‌هاست که سیستم موقعیت‌یاب جهانی آمریکا GPS ، به عنوان استاندارد طلایی و تقریباً انحصاری این حوزه شناخته می‌شود. با این حال، ظهور و توسعه سریع سیستم‌های ناوبری رقیب، به ویژه سیستم چینی BeiDou (بیدو)، چشم‌انداز آینده این فناوری را دستخوش تغییر کرده است. این رقابت نه تنها جنبه‌های فناورانه، بلکه ابعاد سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای نیز دارد.
به گزارش رسانه اخبار فناوری تکنا، چین سرمایه‌گذاری عظیمی در توسعه سیستم BeiDou کرده و هدف نهایی آن، کاهش وابستگی به GPS و ایجاد یک سیستم مستقل و قدرتمند است. BeiDou در حال حاضر به طور کامل عملیاتی است و قابلیت‌های آن در بسیاری از جنبه‌ها با GPS برابری می‌کند، و حتی در برخی مناطق خاص، دقت بالاتری را ارائه می‌دهد. این سیستم نه تنها برای استفاده نظامی چین طراحی شده، بلکه کاربردهای غیرنظامی گسترده‌ای از جمله ناوبری خودروها، کشاورزی دقیق، مدیریت بلایای طبیعی، و حتی سرویس‌های موقعیت‌یابی برای گوشی‌های هوشمند را نیز پوشش می‌دهد. توسعه BeiDou بخشی از استراتژی گسترده‌تر چین برای خودکفایی فناورانه و تقویت نفوذ جهانی این کشور است.
آیا BeiDou میتواند به طور کامل جایگزین GPS شود؟
پاسخ به این سوال پیچیده است. از یک سو، زیرساخت جهانی GPS بسیار گسترده و تثبیت شده است و میلیاردها دستگاه در سراسر جهان به آن وابسته هستند. تغییر این وابستگی نیازمند زمان و سرمایه‌گذاری عظیم از سوی کاربران و سازندگان دستگاه‌هاست. از سوی دیگر، پیشرفت‌های چشمگیر BeiDou و حمایت قاطع دولت چین از آن، این سیستم را به رقیبی قدرتمند تبدیل کرده است. کشورهایی که به دنبال تنوع‌بخشی در منابع ناوبری خود هستند یا می‌خواهند از وابستگی تک‌قطبی به GPS رها شوند، ممکن است به سمت BeiDou گرایش پیدا کنند.
رقابت بین GPS و BeiDou صرفاً یک رقابت فناورانه نیست؛ این یک رقابت ژئوپلیتیک نیز محسوب می‌شود. ایالات متحده نگران آن است که گسترش نفوذ BeiDou میتواند برتری استراتژیک این کشور را در زمینه فناوری‌های فضایی کاهش دهد و به چین اهرم فشار جدیدی در روابط بین‌الملل بدهد. در مقابل، چین بر استقلال و امنیت ملی خود تاکید دارد و معتقد است که داشتن یک سیستم ناوبری بومی برای آینده این کشور حیاتی است. در نهایت، به نظر می‌رسد آینده به سمت همزیستی و همکاری پیش برود، جایی که سیستم‌های مختلف ناوبری ماهواره‌ای در کنار یکدیگر عمل کرده و قابلیت‌های یکدیگر را تکمیل می‌کنند و کاربران حق انتخاب بیشتری خواهند داشت. با این حال، گسترش روزافزون BeiDou نشان می‌دهد که دوران حکمرانی بلامنازع GPS رو به پایان است.
پیاده سازی در ایران
سیستم ناوبری چینی BeiDou میتواند به تدریج جایگزین GPS در ایران شود و شواهدی دال بر حرکت ایران به این سمت وجود دارد. این تغییر از چند منظر قابل بررسی است:
استقلال و امنیت ملی:
ایران، مانند بسیاری از کشورهای دیگر که با تحریم‌ها و فشارهای سیاسی مواجه هستند، به دنبال کاهش وابستگی خود به فناوری‌های کنترل‌شده توسط قدرت‌های خارجی است. GPS یک سیستم تحت کنترل وزارت دفاع ایالات متحده است و این نگرانی وجود دارد که در مواقع بحرانی یا درگیری‌ها، دسترسی به آن محدود یا مختل شود (مانند آنچه در گزارش‌های اخیر در مورد اَمواج پارازیت GPS در ایران مطرح شده است). جایگزینی با BeiDou، که یک سیستم مستقل چینی است، میتواند به ایران امکان کنترل بیشتر بر زیرساخت‌های ناوبری خود را بدهد و امنیت ملی را از این منظر افزایش دهد.
همکاری‌های استراتژیک با چین:
ایران و چین در سال‌های اخیر روابط استراتژیک خود را گسترش داده‌اند. این همکاری‌ها شامل حوزه‌های مختلفی از جمله فناوری، اقتصاد و نظامی می‌شود. انتقال فناوری BeiDou و ساخت ایستگاه‌های زمینی آن در ایران، بخشی از این همکاری‌های عمیق‌تر است. این موضوع در سال‌های گذشته نیز مطرح شده بود و به نظر می‌رسد اکنون وارد فاز عملیاتی جدی‌تری شده است. این روند نه تنها به ایران امکان دسترسی به فناوری‌های پیشرفته ناوبری را می‌دهد، بلکه به چین نیز کمک می‌کند تا نفوذ منطقه‌ای و جهانی خود را از طریق ترویج BeiDou افزایش دهد.
قابلیت‌های فنی BeiDou:
سیستم BeiDou 3 که از سال ۲۰۲۰ به صورت کامل عملیاتی شده، پوشش جهانی دارد و در بسیاری از جنبه‌ها با GPS قابل رقابت است. حتی در منطقه آسیا و اقیانوسیه (که ایران نیز در این منطقه محسوب می‌شود)، BeiDou میتواند دقت بالاتری نسبت به GPS ارائه دهد (برخی منابع به دقت ۱ متری در مقابل ۳ تا ۵ متر برای GPS در این مناطق اشاره می‌کنند). علاوه بر این، BeiDou دارای قابلیت‌های منحصر به فردی مانند ارتباط پیام کوتاه از طریق ماهواره است که میتواند در شرایط اضطراری یا مناطقی با پوشش ضعیف مخابراتی مفید باشد. این ویژگی‌ها میتواند آن را به گزینه‌ای جذاب برای کاربردهای نظامی و غیرنظامی تبدیل کند.
پیامدهای عملیاتی و چالش‌ها در ایران
جایگزینی کامل یک سیستم ناوبری جهانی مانند GPS، یک فرآیند پیچیده و زمان‌بر است.
- زیرساخت داخلی: نیاز به به‌روزرسانی و تطبیق دستگاه‌ها و زیرساخت‌های داخلی (از جمله درگاه‌های ارتباطی، برنامه‌های کاربردی، و سخت‌افزارهای ناوبری) با سیستم BeiDou وجود دارد که پیاده سازی آنها در ایران ممکن است چندین سال طول بکشد.
- پذیرش عمومی: کاربران عادی و کسب‌وکارها (مانند اپلیکیشن‌های مسیریاب و تاکسی آنلاین) باید دستگاه‌های سازگار با BeiDou را داشته باشند یا نرم‌افزارهای خود را به‌روزرسانی کنند. همانطور که در اخبار اخیر اشاره شد، اختلالات GPS بر روی این سرویس‌ها تأثیر گذاشته است.
- پوشش و پایداری: اگرچه BeiDou پوشش جهانی دارد، اما برای تضمین پایداری و دقت بالا در تمامی نقاط ایران، به زیرساخت‌های زمینی و ایستگاه‌های مرجع نیاز است.
در مجموع، با توجه به ابعاد ژئوپلیتیک، نیاز ایران به استقلال فناورانه و گسترش همکاری‌های استراتژیک با چین، حرکت به سمت جایگزینی GPS با BeiDou در ایران یک روند محتمل و در حال انجام به نظر می‌رسد. این اقدام یک گام مهم در راستای تنوع‌بخشی به منابع ناوبری و کاهش وابستگی به سیستم‌های کنترل‌شده توسط کشورهای غربی برای ایران خواهد بود.
منبع این خبر رسانه فناوری تکنا است. برای دیدن دیگر خبرها به تکنا مراجعه کنید.
| پیشنهاد ویژه : تعمیر کامپیوتر تهران |
|
پیشنهاد ویژه |
منبع خبر سیستم ناوبری BeiDou میتواند جایگزین GPS در ایران شود؟ پایگاه خبری تکنا به آدرس تکنا میباشد.
تکنا
سیستم‌های ناوبری ماهواره‌ای نقش حیاتی در زندگی روزمره و عملیات استراتژیک ایفا می‌کنند. از مسیریابی در گوشی‌های هوشمند گرفته تا هدایت موشک‌ها، دقت و دسترسی به این سیستم‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. سال‌هاست که سیستم موقعیت‌یاب جهانی آمریکا GPS ، به عنوان استاندارد طلایی و تقریباً انحصاری این حوزه شناخته می‌شود. با این حال،
منبع خبر سیستم ناوبری BeiDou میتواند جایگزین GPS در ایران شود؟ پایگاه خبری تکنا به آدرس تکنا میباشد.