احتمال ظهور یک نواختر درخشان در صورت فلکی گاوران

رصدگران آسمان شب به زودی شاهد پدیده‌ای نادر خواهند بود. ستاره‌ای دوتایی موسوم به «T Coronae Borealis» (مخفف: T CrB) که با نام «ستاره‌ی شعله‌ور» نیز شناخته می‌شود، در آستانه‌ی یک فوران عظیم انرژی قرار دارد. بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان فضایی آمریکا (ناسا)، درخشندگی این ستاره به طور قابل توجهی افزایش یافته و به حدی می‌رسد که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده باشد.

به گزارش سرویس اخبار نجوم رسانه فناوری تکنا، ستاره‌ی شعله‌ور که در فاصله‌ی تقریبی ۳۰۰۰ سال نوری از منظره‌ی شمسی واقع شده، در واقع یک سیستم دوتایی متشکل از یک ستاره‌ی غول سرخ کم‌ جرم و یک ستاره‌ی کوتوله‌ی سفید داغ‌تر است. این دو ستاره در حال گردش به دور یکدیگر هستند. هر ۸۰ سال، غول سرخ ماده‌ای را به سطح کوتوله‌ی سفید منتقل می‌کند که منجر به انفجاری درخشان می‌شود. این پدیده در دنیای نجوم با عنوان «نواختر» (nova) شناخته می‌شود.

آخرین فوران ستاره‌ی شعله‌ور در سال ۱۹۴۶ رخ داد و درخشندگی آن به اندازه‌ی ستاره‌ی قطبی افزایش یافت. مشاهدات تاریخی نشان می‌دهند که درخشندگی این سیستم دوتایی حدود ۱۰ سال قبل از فوران، اندکی افزایش می‌یابد و سپس درست پیش از انفجار اصلی، مجدداً کاهش پیدا می‌کند. الگوی مذکور در سال‌های اخیر تکرار شده است. از سال ۲۰۱۵، ستاره‌ی شعله‌ور سیر صعودی درخشندگی را تجربه کرده و سپس در مارس ۲۰۲۳ کاهش قابل توجهی در درخشندگی آن مشاهده شده است. این روند با چرخه‌ی فوران‌های گذشته مطابقت دارد و نشان می‌دهد که ستاره‌ی شعله‌ور در آستانه‌ی یک انفجار درخشان دیگر قرار دارد.

با توجه به پیش‌بینی‌های ناسا، انتظار می‌رود که درخشندگی ستاره‌ی شعله‌ور در بازه زمانی بین ماه جاری (ژوئن ۲۰۲۴) تا سپتامبر ۲۰۲۴ به اندازه‌ی ستاره‌ی قطبی افزایش یابد (قدر ۲). در این صورت، این ستاره با چشم غیرمسلح قابل مشاهده خواهد بود و احتمالاً برای چند روز و با استفاده از دوربین دوچشمی نجومی یا تلسکوپ کوچک، برای مدت کمی بیش از یک هفته قابل رصد باقی خواهد ماند.

رصد ستاره‌ی شعله‌ور فرصتی استثنایی برای مشاهده‌ی یک فوران نوختری درخشان به شمار می‌رود. این پدیده نه تنها برای علاقه‌مندان به نجوم، بلکه برای دانشمندان نیز حائز اهمیت است، چرا که می‌تواند به درک بهتر فرآیندهای ستاره‌ای و تکامل سیستم‌های دوتایی منجر شود.